Hiện nay, có rất nhiều cách dạy trẻ biết đọc sớm, khiến cha mẹ hoang mang không biết đâu là cách hiệu quả để áp dụng cho con. Hiểu được điều đó, trong bài viết này, GDKids sẽ gửi tới bạn cách dạy trẻ biết đọc sớm hiệu quả nhất để bố mẹ không còn hoang mang, mà bé lại có kết quả tốt nhất.
Mục lục bài viết
- 1 Dạy trẻ biết đọc sớm theo phương pháp Glenn Doman
- 1.1 Nguyên tắc khi dạy trẻ biết đọc sớm
- 1.1.1 1. Dừng trước khi trẻ muốn dừng
- 1.1.2 2. Mỗi lần học cách nhau tối thiểu 15 phút
- 1.1.3 3. Tôn trọng và tin tưởng trẻ
- 1.1.4 4. Chỉ dạy khi bạn và trẻ cảm thấy thích thú, vui vẻ, hào hứng
- 1.1.5 5. Giới thiệu học liệu mới thường xuyên
- 1.1.6 6. Chuẩn bị học liệu cẩn thận và đầy đủ
- 1.1.7 7. Khoảng cách giữa thẻ và mắt bé là 40cm – 45cm
- 1.1.8 8. Không được kiểm tra trẻ
- 1.1 Nguyên tắc khi dạy trẻ biết đọc sớm
- 2 Cách dạy trẻ biết đọc sớm
Dạy trẻ biết đọc sớm theo phương pháp Glenn Doman
Dạy trẻ biết đọc sớm theo phương pháp Glenn Doman phải tuân thủ những nguyên tắc nhất định và đòi hỏi sự kiên trì cao của bố mẹ. Dưới đây là cách dạy trẻ biết đọc sớm theo phương pháp Glenn Doman mà cha mẹ nên tham khảo.
Nguyên tắc khi dạy trẻ biết đọc sớm
Glenn Doman là phương pháp và phương pháp chỉ thực sự có kết quả khi áp dụng đúng theo những nguyên tắc. Bố mẹ khi áp dụng không nên quá máy móc, áp dụng rập khuôn theo những nguyên tắc nhưng vẫn phải tuân thủ một cách linh hoạt để đạt được hiệu quả tốt nhất cho con.
1. Dừng trước khi trẻ muốn dừng
Với phương pháp Glenn Doman, tốc độ là yếu tố then chốt. Mỗi lần học thẻ chỉ kéo dài 2-3 phút. Nếu bé có hứng thú học cha mẹ cũng không nên dạy thêm mà hãy dừng trước khi trẻ muốn dừng, để kích thích hứng thú của bé trong những lần học sau và tạo nên sự tập trung cho bé trong bài học tới.
2. Mỗi lần học cách nhau tối thiểu 15 phút
Mỗi ngày ba mẹ dạy bé tối đa 3 lần và mỗi lần cách nhau tối thiểu 15 phút. Đây là thời gian vừa đủ để bé có sự tập trung và hứng thú với việc học thẻ. Nhiều cha mẹ thấy con học có hứng thú nên cho con học nhiều hơn, và giữa mỗi lần không đạt đủ thời gian tối thiểu. Việc này là hoàn toàn không nên. Kéo dài tình trạng này bé sẽ không còn hứng thú khi học nữa.
3. Tôn trọng và tin tưởng trẻ
Tôn trọng là gì? Là cha mẹ không ép con học, chỉ dạy khi con vui vẻ, hào hứng và thích thú. Tin tưởng là gì? Là tin tưởng vào khả năng của con, tin tưởng vào tiềm năng phát triển của con, không nóng lòng kiểm tra, và khi kiểm tra nếu con chưa chọn được, chưa chọn đúng thẻ cũng đừng vội vàng nghĩ rằng bé nhà mình không có khả năng, ba mẹ hãy kiên trì với bé hơn, vì có công mài sắt sẽ có ngày nên kim, sự kiên trì của ba mẹ cuối cùng sẽ nhận được trái ngọt.
4. Chỉ dạy khi bạn và trẻ cảm thấy thích thú, vui vẻ, hào hứng
Với đặc điểm của phương pháp là vừa học vừa chơi, trong chơi có học và trong học có chơi, ba mẹ luôn phải tạo không khí vui vẻ, hào hứng cho bé khi học. Việc này sẽ giúp bài học trở nên sinh động và hiệu quả hơn.
5. Giới thiệu học liệu mới thường xuyên
Việc giới thiệu học liệu mới đầy đủ giúp bé có hứng thú hơn với bài học mới, kích thích sự hứng thú của trẻ là một nguyên tắc quan trọng và điều đó sẽ khiến bé học tập trung hơn và hiệu quả hơn.
6. Chuẩn bị học liệu cẩn thận và đầy đủ
Trước khi học, bố mẹ cần chuẩn bị học liệu một cách đầy đủ và cẩn thận, để khi học đến bộ nào, chủ đề nào mình sử dụng luôn bộ thẻ đó, đảm bảo tốc độ khi học. Tránh tình trạng vừa dạy bé vừa chuẩn bị thẻ, như vậy bé sẽ bị mất tập trung và có thể lần học sau bé sẽ không còn hứng thú nữa.
7. Khoảng cách giữa thẻ và mắt bé là 40cm – 45cm
Đây là khoảng cách vừa đủ để thị giác của bé được kích thích và khoảng cách này giúp bé không với được thẻ, tránh tình trạng trẻ với thẻ, không tập trung khi học.
8. Không được kiểm tra trẻ
Rất nhiều bố mẹ nóng lòng muốn kiểm tra kết quả của con, xem con học có hiệu quả không, có tốt không. Nên đã vội vàng kiểm tra con, thấy con chưa chọn được thẻ liền nghĩ do phương pháp không tốt, không hiệu quả. Nhưng phương pháp Glenn Doman không khuyến khích bố mẹ kiểm tra con. Việc kiểm tra nên diễn ra tối thiểu sau 1,5 tháng kể từ ngày bắt đầu học. Và khi kiểm tra thẻ, nếu bé chưa chọn đúng ngay thì ba mẹ cũng đừng nản lòng nhé, mình hãy cứ kiên trì và tiếp tục, tiềm năng phát triển của con là vô hạn, và ba mẹ chắc chắn sẽ gặt được trái ngọt.
Cách dạy trẻ biết đọc sớm
Cách dạy trẻ biết đọc sớm không phải là ép trẻ học trước chương trình, cho trẻ học những kiến thức lớp trên mà là áp dụng phương pháp Glenn Doman để kích thích tiềm năng ở não phải, phát triển khả năng ngôn ngữ thông qua việc làm quen và chơi cùng những thẻ flashcard.
Chuẩn bị chương trình dạy thẻ đọc cho trẻ
Giai đoạn 1
➢ Lấy ra 2 chủ đề từ đơn, mỗi chủ đề lấy ra 5 thẻ (ta có hai bộ thẻ để sử dụng dạy cho con: 5 thẻ/bộ).
➢ Ghi ngày tháng năm bắt đầu dạy con vào mục “Ngày tháng năm” để theo dõi việc bỏ thẻ cũ, thêm thẻ mới (ghi bằng bút chì, nhà có hai bé các mẹ có thể sử dụng hai màu mực khác nhau để theo dõi)
➢ Sử dụng dạy trong 5 ngày liên tiếp
➢ Thời gian tráo thẻ tối đa 1 giây/thẻ
➢ Một ngày dạy 1 – 3 lần (tùy thuộc vào sự thích thú của trẻ)
➢ Ngày thứ 6 bỏ mỗi chủ đề một thẻ cũ bất kì ra, thêm vào một thẻ mới của cùng chủ đề đó vào. Thẻ mới thêm vào được đặt đầu tiên của mỗi bộ (con sẽ được nghe sau cùng). Các lần dạy 2 lần dạy 3 trong ngày, thẻ mới coi như một thẻ cũ, xáo trộn và dạy như bình thường
➢ Các ngày tiếp theo, thực hiện tương tự như ngày thứ 6. Dạy tiếp tục và thay nối tiếp các chủ đề cho đến hết bộ Đọc
Lưu ý khi dạy trẻ:
➢ Chương trình dạy có thể từ 3 bộ – 5 bộ (5 thẻ/bộ – tùy độ tuổi). Với các bạn nhỏ ít tháng tuổi (6 tháng tuổi trở xuống) sau khi dạy thử với 10 thẻ các mẹ có thể tăng thêm thẻ cho con sau 1 – 2 tuần (5 bộ hoặc thậm chí nhiều hơn, nếu muốn dạy cho con nâng cao và trong khả năng tiếp nhận được của bé).
➢ Trẻ sẽ được học từ 15 thẻ – 25 thẻ mỗi ngày
➢ Một ngày dạy 3 lần ( Tùy vào thời gian của bố mẹ hoặc sự thích thú của trẻ )
➢ 1 thẻ dạy trong 5 ngày ( 3 lần/ ngày * 5 ngày = 15 lần tráo cho 1 thẻ )
➢ Ghi ngày tháng thêm thẻ mới vào mặt sau của thẻ. Để thuận tiện cho việc thay thẻ mới, bỏ thẻ cũ.
➢ Dạy theo nguyên tắc: Thẻ đơn học trước → thẻ ghép→ cụm từ→ câu. Tráo thẻ từ sau ra trước
Giai đoạn 2: Chương trình củng cố: tiến hành làm mini-book, chơi trò chơi…
➢ Trong 1 bộ thẻ, nếu cùng chủ đề, trước khi dạy mẹ sẽ nói to cho con về chủ đề sẽ học sau đó mới tiến hành tráo thẻ.
➢ Củng cố: tiến hành làm mini-book, chơi trò chơi…
➢ Trong 1 bộ thẻ, nếu cùng chủ đề, trước khi dạy mẹ sẽ nói to cho con về chủ đề sẽ học sau đó mới tiến hành tráo thẻ.
Với phương pháp Glenn Doman, bố mẹ luôn phải tạo hứng thú cho con khi học, tuyệt đối không ép trẻ học, không đặt áp lực vào kết quả trẻ phải biết đọc sớm sau khi học xong bộ thẻ.
Các bước tiến hành dạy trẻ biết đọc sớm
Dù là bắt đầu với trẻ sơ sinh hay một đứa bé 4 tuổi thì cách thức cơ bản là giống nhau và áp dụng theo những bước dưới đây:
Bước 1: Đọc các từ đơn lẻ
Bước 2: Đọc các từ ghép
Bước 3: Đọc các cụm từ
Bước 4: Đọc các câu
Bước 5: Đọc các cuốn sách
Hướng dẫn dạy trẻ học đọc theo từng bước cụ thể
Dưới đây là từng bước hướng dẫn cách dạy trẻ học đọc sớm cho bố mẹ mới bắt đầu
Bước 1: Đọc các từ đơn lẻ
➢ Bước đầu tiên là dạy con đọc các từ riêng lẻ với khoảng 15 từ. Sau khi con bạn đã học hết 15 từ ấy thì tức là nó đã sẵn sàng tự học các từ mới. Hãy cùng con bắt đầu buổi học vào lúc mà chúng dễ tiếp thu nhất với tâm trạng hào hứng, thoải mái. Để có một địa điểm tốt cùng con học đọc, bạn hãy dùng một góc trong ngôi nhà của bạn, có ít yếu tố phân tán đến thính giác và thị giác của trẻ và tránh các tiếng ồn, không có quá nhiều nội thất, tranh ảnh hoặc những vật làm con sao nhãng.
➢ Ngày thứ hai bạn nên nhắc lại bài hôm trước khoảng ba lần, sau đó sẽ bắt đầu với 5 từ mới tiếp theo. Những từ mới này cần được trẻ gặp 3 lần trong ngày, tổng cộng sẽ là 6 lượt.
Ở cuối mỗi lượt, bạn nên nói với trẻ rằng chúng rất thông minh và ngoan ngoãn, bạn rất tự hào về chúng và yêu chúng rất nhiều. Hãy ôm con thật chặt để thể hiện rằng bạn yêu chúng biết nhường nào.
➢ Vào ngày thứ ba, hãy thêm 5 từ mới khác. Tức là bạn đang dạy con bạn 3 nhóm từ, mỗi nhóm 5 từ, và được nhắc lại 3 lần trong một ngày. Bạn và con bạn sẽ có 9 lượt chơi để học hết những từ, mỗi lượt kéo dài vài phút. 15 từ đầu tiên mà bạn dạy cho con thường phải là những từ quen thuộc và thú vị nhất trong cuộc sống hàng ngày của con. Những từ đó bao gồm tên các thành viên trong gia đình, họ hàng, các con vật nuôi, các món ăn yêu thích, các vật dụng trong nhà và các hoạt động mà chúng yêu thích. Chúng ta không thể đưa một danh sách chính xác 15 từ nào vì nó phụ thuộc vào từng đứa trẻ.
Điều duy nhất các bậc phụ huynh nên để ý đó là sự nhàm chán. Đừng bao giờ làm chúng cảm thấy nhàm chán. Quá trình học diễn ra chậm sẽ làm chúng nhanh chán hơn là học nhanh. Hãy nhớ rằng, những đứa trẻ thông minh này có thể học thêm cả tiếng Anh cùng một lúc với tiếng mẹ đẻ. Vì vậy bạn đừng làm chúng chán, hãy cân nhắc những gì con có thể làm được. Chúng có thể đòi hỏi học những thứ khó nhất trong quá trình tập đọc cùng bạn, vì đọc chính là một hoạt động cơ bản trong quá trình học tập sau này.
Với sự giúp đỡ của bạn, trẻ có thể làm được hai việc sau đây:
1. Chúng đã phát triển được phương pháp trực quan và quan trọng hơn là dạy cho não của chúng biết phân biệt kí hiệu viết với các kí hiệu khác.
2. Chúng đã nắm được một trong những năng lực trừu tượng, đó là chúng đã biết đọc.
Bước 2: Học các từ ghép
Khi trẻ đã đọc được các từ cơ bản đơn lẻ thì nên tiếp tục cho trẻ học các từ ghép. Đây là bước chuyển quan trọng giữa từ và câu. Các từ ghép tạo ra chiếc cầu nối giữa những bước cơ bản của quá trình đọc – những từ đơn lẻ và đơn vị tổ chức tiếp theo – một câu.
Bây giờ, mẹ sẽ cho trẻ ôn lại từ vựng và quyết định xem có thể tạo những từ ghép nào từ những từ trẻ đã học. Mẹ sẽ nhanh chóng nhận ra rằng cần phải biến đổi một số từ trong vốn từ vựng của con để có thể tạo thành những từ ghép có nghĩa.
Một nhóm từ đơn giản và rất dễ dạy là nhóm từ về màu sắc:
Trẻ nhỏ có thể họ cất nhanh và có thể chỉ được bất cứ màu gì khi chúng nhìn thấy. Sau khi học những màu cơ bản thì nên đưa tiếp các màu phức tạp hơn để trẻ khám phá (màu chàm, xanh da trời, xanh lục, màu oliu, vàng, bạc, đồng…. )
Sau khi giới thiệu xong các màu cơ bản, mẹ hãy tiếp tục giới thiệu cho con những chủ đề tiếp theo.
Trong mỗi từ ghép trên trẻ đã biết 2 từ đơn lẻ. Từ ghép có hai yếu tố làm cho trẻ thỏa mãn. Một là trẻ thích nhìn thấy những từ đã biết. Hai là dù đã biết cả 2 từ nhưng giờ thấy chúng kết hợp với nhau tạo ra một từ mới. Điều này khiến trẻ rất phấn khích. Nó mở ra cánh cửa tìm hiểu điều kì diệu của những chữ cái.
Tới bước này, mẹ nên bổ sung thêm những cặp từ trái nghĩa cho con. Tùy thuộc vào độ tuổi của trẻ mà bạn cần hoặc không giới thiệu các tấm thẻ này với tranh minh họa ở mặt sau.
Bước 3: Đọc các cụm từ
Đây là một bước đơn giản để chuyển từ từ ghép sang cụm từ. Lúc này, bước chuyển được thực hiện bằng cách bổ sung hành động cho các từ ghép và tạo thành một câu ngắn.
Thậm chí, với vốn từ vựng cơ bản từ 50-70 từ là đã có thể kết hợp được rất nhiều. Có ba cách rất hay để dạy các cụm từ đơn giản và một bà mẹ thông minh sẽ không dùng một cách mà dùng cả ba.
1. Hãy lấy ra 5 tên của người hoặc động vật, 5 thẻ có chữ “đang” và 5 thẻ “hành động”. Chọn mỗi thứ một thẻ và tạo thành cụm từ. Đọc lên cho trẻ nghe. Giờ hãy để trẻ chọn ra một từ trong mỗi nhóm và tạo thành cụm từ. Đọc cụm từ đó cho trẻ nghe. Cùng trẻ tạo ra 3-5 cụm từ. Sau đó cất tấm thẻ đi bạn có thể chơi trò này thường xuyên nếu trẻ thích. Hãy nhớ thay đổi danh từ và động từ thường xuyên để trò chơi lúc nào cũng mới.
2. Dùng một tấm bảng khoảng 15cmx40cm để tạo một cột 5 cụm từ. Bạn sẽ phải giảm cỡ chữ để viết vừa 3-4 từ trên tấm thẻ. Bây giờ hãy viết chữ cao khoảng 5cm. Cho trẻ xem 3 lần/ngày liên tục trong 5 ngày. Sau đó mỗi ngày bổ sung thêm 2 cụm từ mới và bỏ 2 cụm từ cũ đi. Con bạn sẽ học những cụm từ này rất nhanh vì vậy hãy sẵn sàng để chuyển sang những cụm từ mới càng nhanh càng tốt.
3. Hãy làm một quyển các cụm từ đơn giản. Quyển này cần có 5 cụm từ và minh họa đơn giản cho từng cụm. Chú ý chọn khổ giấy cho phù hợp. Nếu tấm bảng của bạn là 45x60cm, hãy cắt thành những hình vuông nhỏ để làm thành những trang cỡ 25x60cm và chữ cái màu đỏ 5cm. Các trang có chữ đặt trước và tách riêng hình minh họa.
Có thể sử dụng những tấm hình của trẻ để minh họa cho cuốn sách này. Cuốn sách nhỏ bé này sẽ trở thành cuốn đầu tiên đánh dấu sự phát triển và tăng trưởng của trẻ. Mỗi quyển sẽ chỉ bao gồm 10 trang, mẹ đọc cho trẻ nghe 2-3 lần/ngày liên tục trong vài ngày. Sau đó mẹ sẽ giới thiệu một chương mới sử dụng những từ vựng tương tự.
Bước 4: Đọc các câu
Thực ra những cụm từ đơn giản chúng ta nhắc đến trên đây chính là những câu ngắn. Nhưng bây giờ trẻ đã sẵn sàng cho bước quan trọng tiếp theo sau khi đã phân biệt được các từ. Giờ trẻ có thể học cả câu hoàn chỉnh thể hiện suy nghĩ đầy đủ hơn.
Bây giờ, chúng ta có thể sử dụng các phương pháp tương tự như khi học cụm từ. Tuy nhiên một câu phải có nhiều hơn 3 từ. Thay vì chọn ra 5 danh từ và 5 động từ để tạo thành những cụm từ đơn giản như “mẹ đang ăn”, chúng ta hãy thêm vào 5 đồ vật ta nói “Mẹ đang ăn một quả chuối”.
Khi tạo những câu 4 từ sử dụng 3 phương pháp như trong phần học cụm từ thì bạn có thể bổ sung thêm các trạng từ và tính từ để tạo thành một câu đúng, ví dụ như: “Mẹ đang ăn một quả chuối màu vàng”.
Một bí quyết rất thú vị đó là mẹ chỉ nên sử dụng 50 từ và cùng trẻ tạo thành càng nhiều câu càng tốt. Bằng cách đó, trẻ sẽ thực sự nắm bắt được những từ này. Sự tự tin của trẻ cũng tăng lên khi gặp bất cứ câu mới nào trẻ cũng đọc được.
Trong giai đoạn này, bạn vẫn nên giới thiệu ngữ liệu cho trẻ. Bạn sẽ đọc to các câu hoặc sách cho trẻ nghe. Tùy thuộc vào độ tuổi, khả năng ngôn ngữ tính cách mà bạn có thể nói to một số từ nào đó một cách vô tình hoặc đọc to cả câu.
Bước 5: Đọc các cuốn sách
Quá trình chuẩn bị kỹ lưỡng ở các bước chính là yếu tố then chốt giúp cho trẻ đọc thành công cuốn sách đầu tiên và là nền tảng để trẻ đọc thêm nhiều cuốn sách khác.
Trẻ càng nhỏ thì ở bước này càng có nhiều thử thách hơn. Chúng ta cần phải nhớ rằng, ta đã dạy trẻ tập đọc và phát triển phương pháp đọc trực quan một cách chính xác như các bài tập thể dục.
Lúc này, bạn phải tìm những cuốn sách phù hợp để dạy con đọc. Hãy tìm những cuốn sách có những từ mới mà bạn từng dạy con trong các từ riêng lẻ, trong các từ ghép, trong những cụm từ. Việc lựa chọn sách là cực kỳ quan trọng và cần đảm bảo những yêu cầu sau:
1. Có chứa khoảng 50-100 từ vựng
2. Mỗi trang phải có nhiều hơn 1 câu
3. Cỡ chữ cần phải từ 2cm trở lên
4. Văn bản cần phải đặt ra trước và tách rời với các chú thích
Nội dung của sách cũng cần sinh động. Trong trường hợp bạn tìm thấy những cuốn sách có hình minh họa đẹp mắt nhưng nội dung thì lại đơn điệu và nhàm chán thì bạn nên viết lại hoặc sử dụng nhiều từ chau chuốt hơn với những cấu trúc câu đầy đủ hơn.
Nguyên tắc đơn giản nhất để có thể làm theo là tìm những cuốn sách thú vị, nếu không sẽ không cuốn hút được một đứa trẻ ba tuổi. Tốt nhất là nên đặt ra mục tiêu cao hơn bằng cách đọc những cuốn hơi khó một chút, thay vì đọc những thứ không đáng đọc và khó hiểu.
Những nguyên tắc cơ bản khi áp dụng
1. Cần tạo ra hoặc chọn những cuốn sách hấp dẫn bọn trẻ
2. Giới thiệu trước các từ mới ở dạng từ đơn trước khi bắt đầu đọc
3. Chữ trong bài đọc cần rõ ràng và đủ lớn
4. Cần để trẻ lật sang trang để nhìn các hình ảnh mình thích và theo dõi bài đọc
Khi bố mẹ đã hoàn thành các bước trên thì đã đến lúc bạn cùng con bắt đầu đọc cuốn sách. Hãy ngồi cùng con và đọc cho con nghe. Con có thể muốn đọc một vài từ thay vì để bạn đọc. Nếu con đọc một cách tự giác và tự phát thì tốt. Điều này phụ thuộc vào độ tuổi và tính cách của từng đứa trẻ. Khi đó, bạn có thể đọc trước và cho con đọc theo. Hãy đọc ở tốc độ tự nhiên với giọng đọc truyền cảm và hào hứng.
Bố mẹ không cần phải chỉ vào từng từ cho con, bé hoàn toàn có thể tự làm điều này. Bố mẹ vẫn có thể làm thế nhưng hãy làm một cách hợp lí và chú ý không làm chậm chương trình dạy con.
Bên cạnh những nguyên tắc ở trên, bố mẹ hãy luôn nhớ rằng, bất kỳ cách dạy trẻ biết đọc sớm nào cũng không phải là ép trẻ biết đọc sớm, mà là kích thích sự phát triển ngôn ngữ trong con, giúp con phát triển khả năng ngôn ngữ và biết đọc sớm một cách không gò bó, không áp lực. Bố mẹ cũng không nên tạo áp lực cho con khi dạy và chơi cùng bé. Chỉ dạy khi cả bố mẹ và con cùng cảm thấy thoải mái, và dừng ngay khi trẻ muốn dừng. Hy vọng cách dạy trẻ biết đọc sớm bài viết chia sẻ sẽ giúp bố mẹ có thêm một cách dạy con hiệu quả.
